حابارىن جازىپ، سۋرەتىن تۇسىرگەن تىلشىلەر باي جىيۇي، دۋ جيانحۇي
1 - ايدىڭ 22 - كۇنى تۇستەن بۇرىن قۇمايتتانۋدى تىزگىندەۋ اترەتىنىڭ مۇشەسى باھارگۇل (سولدا) قىزمەتتەستەرىمەن بىرگە تامشىلاتىپ سۋارۋ قۇبىرىن جوندەۋدە.
تاسپاداي تارتىلعان ءتۇزۋ جول وسىناۋ جالپاق دالانى قاق ورتاسىنان مۇلدە ۇقسامايتىن ەكى دۇنيەگە ايىرىپ جاتىر.
شىعىسقا كوز جىبەرسەڭىز، تاكلاماكاننىڭ قۇم توبەشىكتەرى ۇزاقتان - ۇزاققا سوزىلعان، جەل سوقسا بولدى، اسپاندى قۇم تورلايدى؛ ال باتىسقا كوز جىبەرسەڭىز، قاز - قاتار سەكسەۋىل اعاشتارى قاسقايىپ تۇر. ءتىلشى سەكسەۋىلدىڭ اراسىنان وتكەندە، تابانىنا دىمقىل قۇم قيىرشىقتارى جابىسىپ قالدى.
بۇل ارا بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى چەرچەن اۋدانىنداعى بوراننان ساقتانىپ، قۇمدى تىزگىندەۋ ينجەنەرياسى اتقارىلعان جەر، سونداي - اق 43 جاستاعى ياسىن روزىنىڭ 22 جىل قىزمەت ىستەگەن جەرى.
ياسىن چەرچەن اۋدانىنىڭ بوراننان ساقتانىپ، قۇمدى تىزگىندەۋ قىزمەتى پۋنكتىندە تامشىلاتىپ سۋاراتىن ماشينالى قۇدىقتى جانە ونىڭ بويىنداعى قۇبىر جولىن قورعاۋ قىزمەتىنە جاۋاپتى. قاقاعان قىس كۇندەرى سۋ قۇبىرىنداعى سۋ توقتاتىلعانىمەن، تومەن تەمپەراتۋرا جانە كۇشتى بوران جابدىقتاردى ءبۇلدىرىپ تاستايتىن. كوكتەمگى ەگىستى سۋارۋ قىزمەتىنىڭ ءساتتى جۇرىلۋىنە كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، شارلاۋ، تەكسەرۋ قىزمەتىن ءبىر كۇن دە اقساتۋعا بولمايدى.
1 - ايدىڭ 22 - كۇنى تاڭ اتىسىمەن ياسىن بارلىق قىزمەتتەستەرىن شاقىرىپ الىپ، سول كۇنگى قىزمەتتى ورنالاستىردى.
«بۇگىن ءبىز 14 مىڭ مۋ جەردەگى ماشينالى قۇدىق قۇبىرى بويىنداعى قۇرىلعىلاردىڭ جاعدايىن ارالاپ تەكسەرەمىز. ەكى گرۋپپاعا ءبولىنىپ جۇمىسقا كىرىسەيىك». ياسىن قىزمەتتەردى ورنالاستىرىپ بولعاننان كەيىن، جۇمىس كيىمىن اۋىستىرىپ، سكلاتتان قۇرال - جابدىقتاردى الدى دا، گرۋپپالاس 5 قىزمەتتەسىمەن مينبۋسقا وتىرىپ جولعا شىقتى.
كوزەۋلى ورىنعا جەتكەن سوڭ، ءتىلشى بەتى اشىلىپ قالعان قۇبىرلاردى كوردى. 10 سانتيمەتر جۋاندىقتاعى نەگىزگى قۇبىردىڭ ءاربىر مەتر ارالىعىنا تارماق قۇبىر ورناتىلىپتى، سونداي - اق تارماق قۇبىرلاردىڭ ءاربىر مەتر تۇسىنان كىشكەنە تەسىك تەسىلىپتى، بۇل سەكسەۋىل، توراڭعى، جىڭعىل اعاشتارىن سۋمەن ۇزدىكسىز قامداپ تۇرادى ەكەن.
قىستا تەمپەراتۋرا تومەندەيتىندىكتەن، كوپتەگەن تارماق قۇبىرلار نەگىزگى قۇبىردان اجىراپ كەتەدى. ياسىن جانە ونىڭ قىزمەتتەستەرى سۋىقتان قاتىپ قالعان قۇبىردىڭ جالعانعان جەرىن تىستەۋىكپەن تازالاپ، جاڭا جالعاعىشتى اعاش تىعىنمەن نەگىزگى قۇبىرعا بەكىتكەننەن كەيىن ەندى ءبىر باسىن تارماق قۇبىرعا سىم تەمىرمەن مىقتاپ بەكىتتى... بۇل قاراماققا وڭاي جۇمىس كورىنگەنىمەن، ياسىن جانە ونىڭ قىزمەتتەستەرى مۇنى تۇسكە دەيىن ون نەشە رەت ءتىپتى، نەشە ءجۇز رەت قايتالاپ ىستەيدى، قىزمەتتىڭ ساپاسىنا كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، ياسىن جانە ونىڭ قىزمەتتەستەرى قولعاپ كيمەي جۇمىسقا كىرىسەدى. قاقاعان سۋىقتا ولاردىڭ ساۋساقتارى قاتىپ قالادى.
ءبىر ۇلكەن ورام سىم تەمىر تۇسكە دەيىن ىستەتىلىپ بولسا دا، شارلاي ءجۇرىپ جوندەۋ قىزمەتى اياقتامايدى. «2 - ايدىڭ ورتا شەنىنەن باستاپ قۇبىرعا سۋ جىبەرىلەدى، وسىدان بۇرىن ۋاقىتتى مىقتى ۇستاپ، قۇبىرلاردى جوندەپ شىعۋىمىز كەرەك»، - دەدى ياسىن.
چەرچەن اۋدانى بوراننان ساقتانۋ، قۇمدى تىزگىندەۋ قىزمەت پۋنكتىنىڭ ورىنباسار باستىعى تۇڭ گىيان تانىستىرىپ بىلاي دەدى: 1998 - جىلى قۇمدى تىزگىندەۋ ينجەنەرياسى اتقارىلعاننان باستاپ، 2018 - جىلدىڭ العاشقى جارتى جىلىنا دەيىن، چەرچەن اۋدانىنداعى قۇمايتتانۋدان ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ، ورمان ءوسىرۋ جەر اۋدانى 115 مىڭ مۋعا جەتتى. وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە دەيىن 23 كيلومەترگە جالعاسقان جاسىل قالتقى چەرچەن اۋدانىنىڭ انا وزەنى − چەرچەن وزەنىن قورعاپ، چەرچەن اۋدان قالاشىعىن قۇمدى بوراننىڭ زيانداۋىنان ساقتاپ كەلەدى.
ياسىن بىلاي دەدى: ءار جىلى كوكتەمدە جاسىل وسىمدىكتەردىڭ بىرتىندەپ تۇتاس الاپقا جامىراي جايىلعانىن كورگەنىمىزدە بارلىق قۇلشىنىستارىمىزدىڭ بەكەر كەتپەگەنىن سەزىنەمىز.
كۇندەر ءوتىپ، جىلدار جىلىستاپ جاتتى، 22 جىل ياسىندى شىڭادى، ونىڭ سامايىن قىراۋ شالىپ، ءجۇزىن ءاجىم باسقانىمەن، بۇل قىزمەت وعان ايتىپ تاۋىسقىسىز ماقتانىش سەزىمىن سيلادى.
