ءتىلشى ميھىرگۇل عوپۇر
«ەتەنە تۋىسىم، جاڭا جىلدا ىستەرىڭ ىلگەرى بولسىن، ەكەۋىمىز تۇرمىسىمىزدى ءتىپتى دە جاقسارتۋعا قۇلشىنايىق».
«قۋانىشىم قوينىما سيمايدى، سەندەر بۇقارانىڭ قامىن ويلادىڭدار، ءبىزدىڭ كوڭىلىمىز ورنىعىپ، بولاشاققا دەگەن سەنىمىمىز ارتا ءتۇستى».
«قىستاقتىڭ كوكتەم مەرەكەسىن قۇتتىقتاۋعا ارنالعان ساحناسىندا ونەرىمىزدى كورسەتەيىك، اپەكە - سىڭلىلەر تەز بولىڭدار، ۋاقىتتى مىقتى ۇستاپ تاعى ءبىر رەت جاتتىعۋ جاسايىق».
...
جاڭا جىل كىرىسىمەن تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگى شات - شادىمان كۇيگە ەندى، اۆتونوميالى رايونداعى تاراۋلار مەن ورىندار «ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى»، ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن جانە ۇلتتار ىنتىماعى بويىنشا «تۋىستاسۋ اپتالىعى» قيمىلدارىن جاپپاي ىشكەرىلەي ورىستەتتى، قالىڭ كادرلار مەن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر ءار ۇلت تۋىستارىمەن بىرگە باس قوسىپ، تاماشا ساياساتتى، دامۋدى تىلگە تيەك ەتىپ، سۇيىسپەنشىلىكتەرىن بەينەلەپ، مەرەكەنى قارسى الىپ، بىرگە ەكسكۋرسيالادى، بىرگە ۇيرەندى ... ادامداردىڭ جۇزىندە باقىت كۇلكىسى ەستى.
- بەرەكە - بىرلىكتى تىلگە تيەك ەتىپ، تۇرمىستى ونان ارى جايناتا ءتۇستى
1 - ايدا قاشقاردىڭ اۋا تەمپەراتۋراسى نولدەن تومەن ون نەشە سەلتسي گرادۋسقا ءتۇستى. 1 - ايدىڭ 20 - كۇنى مارالباسى اۋدانى داۋلەتباق اۋىلى چياجياڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ازەز يمىن ەرتەمەن اۋلانى سىپىرىپ، ءۇي ءىشىن جيىستىرىپ قاربالاستىققا ءتۇستى. ساعىنا كۇتكەن تۋىسىن تاعى كورەتىنىن ويلاعاندا، ازەزدىڭ جۇرەگى شۋاقتى نۇرعا بولەندى.
تۇسكە تاياعاندا قىستاق تۇرعىندارى تاعات تاپپاي قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ اۋلاسىنا كەلىپ، تۋىستارىنىڭ كەلۋىن كۇتتى. ازەز: تۋىسىم كەلگەن سايىن جاڭا ءبىر كەڭەس اكەلەدى، تۋىسىمنىڭ كومەگىمەن بىلتىر ءۇيىمدى قايتادان اشەكەيلەپ الدىم، جازعىتۇرىم دارەتحانا سالماقشىمىن. تۋىسىم مەنى مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى قۇلشىنا ۇيرەنۋگە شابىتتاندىردى، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋگە نەگىز قالاۋ ءۇشىن مەن بارىمدى سالىپ ۇيرەنۋدەمىن ...، - دەدى. ءبىر جىلدىڭ الدىندا ازەزدىڭ التى - اق قويى بار بولاتىن، تۋىسىنىڭ شابىتتاندىرۋى مەن قولداۋىندا، بيىل قويى 23كە، قوزىسى 8گە جەتتى، بىلتىر تەك قوي ساتۋدىڭ وزىنەن 20 مىڭ يۋان كىرىس تاپتى. ازەز بۇعان ەرەكشە قۋاندى.
اڭگىمەلەسىپ تۇرعاندا، اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەس ورگانىنىڭ كادرلارى وتىرعان اۆتوبۋز قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ اۋلاسىنا كىردى، اۋلا دۋمانعا شومدى. «اعا، كورمەگەنىمە ءبىر ايدان استام ۋاقىت قانا بولسا دا ۇزاق ۋاقىت كورمەگەندەي سەزىمدە بولدىم»، «قارىنداسىم، ۇيدەگىلەر تەگىس امان با، بالالاردىڭ ۇيرەنۋى قانداي؟»... كوپشىلىك كەزدەسكەن جەردەن قىزۋ اڭگىمەلەسىپ كەتتى.
ازەز اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەس ورگانىنىڭ كادرى ابدىسالام قادىردىڭ قولىنداعى جۇگىن الىپ، ونىمەن اڭگىمەلەسە ۇيىنە قاراي ءجۇردى. ازەزدىڭ قويلارىنىڭ قوزىلاعالى تۇرعانىن ەستىگەن سوڭ، ابدىسالام ءجۇرىسىن تەزدەتتى. ۇيگە كەلىسىمەن ابدىسالام مەن تاعى باسقا 2 كادر قوي قورانى تازالاپ، ساۋلىق قويلاردى كوردى. ءبىرازدان كەيىن 5 قوزى تۋىلىپ، كوپشىلىك قۋانا الاقايلادى.
قۋانىشى قوينىنا سيماعان ازەز تەبىرەنە بىلاي دەدى: «بيىل <ارمانعا قانات قاعۋشىلار> قىستاقتاعىلاردىڭ اۋزىنان تۇسپەيتىن سوزگە اينالدى. ابدىسالام اعامنىڭ كەڭەسىمەن بىلتىر قۇرىلىس اترەتىندە جۇمىس ىستەپ، 10 نەشە مىڭ يۋان كىرىس تاپتىم، قۇلشىنا ىستەپ، ءتىپتى دە باقىتتى تۇرمىسقا جەتۋىم كەرەك».
1 - ايدىڭ 28 - كۇنى ءتۇستىڭ الدىندا اقتاۋ اۋدانى پىلال اۋىلىنىڭ پىلال قىستاعىندا بازار قىزىپ كەتتى، اۋىلداستار ءبىر كيەرلەرىن كيىپ، بازارشىلاپ، تاماق ءىشىپ، كيىم ساتىپ الدى. اسقار وبۇل قىستاقتاعى كەدەي وتباسى، ول بازاردا راڭپيزى دۇكەنىن اشىپ، كۇنىنە 200 نەشە يۋان كىرىس كىرگىزەدى. «تۋىستارىمىز ۋاق - ۋاق كەلىپ تۇرادى، قيىنشىلىعىمىزدى كومەكتەسىپ شەشىپ بەرەدى، پارتيا وسىنداي جاقسى تۋىستاردى بەردى، قايراتتانا ىستەپ، ءتىپتى جاقسى تۇرمىس كەشىرۋىم كەرەك»، - دەدى اسقار بەرىك سەنىممەن.
- پارتياعا العىس ايتىپ، پارتياعا باتىل ىلەسەمىز
«باقىت» ءارىبى جازىلدى، كوكتەم مەرەكەسى بوساعالىعى جاپسىرىلدى، قوراپتى شام ءىلىندى، كونسەرت دايىندادى ... كوكتەم مەرەكەسى تاياپ قالدى، ءۇشتۇرپان اۋدانى العا قالاشىعى جارباسى قىستاعىنداعى تۇرعىندار قاربالاستىققا ءتۇستى. 1 - ايدىڭ 25 - كۇنى ءتۇستىڭ الدىندا جارباسى قىستاعىنىڭ قىستاق تۇرعىندارى قيمىل ورتالىعىندا شينجياڭ پەداگوگيكالىق داشۋەسى حاتكەرلىك ماماندىعىنىڭ اسپيرانتتارى جاڭ يۇي مەن ياڭ شيڭيۇي بار زەيىن - زەردەلەرىمەن كوكتەم بوساعالىعىن جازىپ جاتتى، قىستاق تۇرعىندارى ول ەكەۋىن قاۋمالاپ الىپتى، كوزدەرى ولاردىڭ قولىنداعى قىل قالامدا. قىزىل قاعازعا «باقىت» ءارىبى جازىلعان كەزدە قىستاق تۇرعىندارى جاپپاي القاستى.
«مۇعالىم، مەن دە جازعىم كەلەدى». مۇعالىمنىڭ جانىندا تۇرعان 6 - جىلدىق وقۋشىسى ءنافيسا ىلعاردىڭ كوزدەرىنەن جۇڭحۋانىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى كورىنىپ تۇر. «جارايدى، كەلە عوي، ساعان ۇيرەتەيىن، جازعان سوڭ ۇيلەرىڭە جاپسىرىپ قوي». مۇعالىمنىڭ ۇيرەتۋىمەن ءنافيسا ءاربىر سىزىق ءتارتىبى بويىنشا ەرەكشە مۇقياتتىلىقپەن جازىپ شىقتى.
اۋادا سيا ءيىسى تارادى، قىستاق تۇرعىندارى «باقىت» ءارىبىن، بوساعالىق جازۋشىلاردىڭ قاتارىنا قوسىلدى. «كوكتەم مەرەكەسىن وتكىزگەنىمە ەرەكشە قۋانىشتامىن، قىزىل بوساعالىق پەن <باقىت> ءارىبىن جازىپ ۇيگە جاپسىرىپ قويساق، مەرەكەنىڭ مەرەيى ارتا تۇسەدى ەكەن». قىستاق تۇرعىنى روزىگۇل سىدىق بوساعالىقتى ابايلاپ قولىنا الدى.
قىستاق تۇرعىنى گۇلي توحتاحۇن 2 - ايدىڭ 1 - كۇنى قىستاقتىڭ كوكتەم مەرەكەسىنە ارنالعان ساحناسىندا ورتاق تىلدە تاقپاق ايتادى. ول قولىنا بوساعالىقتى الىپ: ءتوراعا شي جينپيڭ جاڭا جىلعا ارناعان قۇتتىقتاۋ سوزىندە بۇقارانى ۇمىتپادى، جۇرەگىمىزگە جىلى مەيىر باعىشتادى، بيىل ءبىز باقىتقا قاراي ونان ارى قۇلشىنۋىمىز كەرەك، - دەدى.
1 - ايدىڭ 27 - كۇنى تۇستەن كەيىن ءپىشان اۋدانى ءپىشان قالاشىعى تەتىر الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ ءماجىلىس ءۇيى قىزۋ دۋمانعا شومدى، ءپىشان اۋداندىق تۇرعىن ءۇي جانە قالا، اۋىل قۇرىلىسى مەكەمەسىنىڭ كادرى، اۋداندىق تۇرعىن ءۇي جانە قالا، اۋىل قۇرىلىسى مەكەمەسىنىڭ تەتىر الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرى مەن الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ كادرلارى جاسى 75 تەن اسقان 14 قاريانىڭ تۋعان كۇنىن وتكىزۋگە دايىندالىپ جاتتى، ۇستەلدەگى تۋعان كۇن تورتىنىڭ ءيىسى مۇرىن جارادى.
76 جاستاعى عۇمىر شولپانى عۇلام نامنىڭ كوزىنەن قۋانىش جاسى توگىلدى، ول كوز جاسىن ءسۇرتىپ: تۋىستارىمىزدىڭ بىزگە دەگەن پەيىلى ەرەكشە، تۇرمىسىمىز بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى، ءبىز، ءسوز جوق، پارتياعا العىس ايتۋىمىز، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋىمىز، پارتياعا ىلەسۋىمىز كەرەك، - دەدى.
- ورتالىق قالانى ارالاپ، ۇلتتار اراسىنداعى سۇيىسپەنشىلىكتى اڭگىمەلەدى
«بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋ جەلبىرەپ، شارىقتاعان جەڭىستى اسقاق ءان، عازيز انا وتاندى جىرلايمىز، كوركەيۋگە قادام تاستاعان ...». 1 - ايدىڭ 25 - كۇنى ءتۇستىڭ الدىندا شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى كورمە باقشاسىنا جول العان اۆتوبۋزدىڭ ىشىندە ءان شارىقتاپ، كۇلكى كەرنەدى. اۆتونوميالى رايوندىق باس جۇمىسشى ۇيىمىنىڭ شاقىرۋىمەن اتۇش قالاسى اعۋ اۋىلى توعىراق قىستاعىنان 30 قىستاق تۇرعىنى ۇرىمجىگە كەلىپ، تۋىستارىمەن بىرگە ۇلتتار ىنتىماعىن اڭگىمەلەدى.
شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى كورمە باقشاسىن، اۆتونوميالى رايوندىق مۇراجايدى ەكسكۋرسيالاپ، شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازاردى ارالادى ... ءار كۇنگى قيمىل كەستەسى لىق تولدى. «بايبىشە، قاراشى، مىنا ارا جاز سياقتى، كوپتەگەن ىستىق بەلدەۋ وسىمدىكتەرى مەن جەمىستەرى بار ەكەن. ءبىزدىڭ شينجياڭ، راسىندا، تەز دامىپتى، كەلەسى جولى سەنى ەرتىپ كەلەمىن». قىستاق تۇرعىنى امۇت سۇك قىستاقتا قالعان ايەلىنە بەينەجازبا جولداپ، ايەلىنە اۋىل شارۋاشىلىعى كورمە باقشاسىنىڭ كورىنىستەرىن كورسەتتى.
شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارىندا قىستاق تۇرعىنى اكبار وبۇل 4 جاستاعى قىزىنا پوپايكا، كويلەك، ۇلىنا ويىنشىق ماشينا ساتىپ الدى. «وسى جولى كوپتەگەن كورىنىستەردى بەينەجازبا ءتۇسىردىم، قايتىپ بارعان سوڭ اۋىلداستارىما، بالالارىما كورسەتىپ، ولارعا دا ءۇرىمجىنىڭ كۇن سايىن جاڭارعان وزگەرىستەرىن كورسەتەمىن»، - دەدى اكبار.
باقشا ارالاپ، كينو كورىپ، شينجياڭ عىلىم - تەحنيكا سارايى مەن مۇراجايدى ەكسكۋرسيالاپ، شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارى مەن حۇڭگۋاڭشانداعى حالىقارالىق ءماجىلىس - كورمە ورتالىعىندا وزگەرىستەردى سەزىندى ... 1 - ايدىڭ 18 - كۇنى شينجياڭ قازىنا - ەكونوميكا داشۋەسىنىڭ شاقىرۋىمەن ماكىت اۋدانى بازار ءجامي قالاشىعىنان كەلگەن 38 وقۋشى ۋاكىلى ۇرىمجىدە شاتتىققا تولى ساتتەردى وتكىزدى.
تۇڭعىش رەت پويەزبەن ۇرىمجىگە كەلدى، تۇڭعىش رەت مۇراجايعا كىردى، تۇڭعىش رەت كينو كوردى ... قىسقا عانا بىرنەشە كۇندە باسقا بالالار سياقتى 10 جاستاعى حانزوھرا ياسىن دا ومىردەگى «تۇڭعىشتاردى» باستان وتكەرىپ قۋانىشقا شومدى. «ءۇرىمجى، راسىندا، ۇلكەن ەكەن، ءزاۋلىم عيماراتتار دا كوپ، كورىنىسى دە كوركەم ەكەن. مەن جاقسى ۇيرەنىپ، بولاشاقتا داشۋەگە ءوتىپ، ۇرىمجىدەي كەرەمەت قالادا تىرشىلىك ەتۋىم كەرەك»، - دەپ حانزوھرا كىشكەنە جۇرەگىنىڭ ۇلكەن ارمانىن ايتتى.
