تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

جاقسىنىڭ اتى قاشاندا جاقسى، جاماننىڭ اتى قاشاندا جامان

  − ”جۇڭگونىڭ تەحنيكاسى زياندى ءپاتۋاسى“ن دوعاراتىن كەز كەلدى

  جۇڭ شىڭ

  تاياۋدا امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ بيلىكتەگى ءبىر بەدەلدى ءمانساپتىسى ۇلى بريتانيانىڭ جۇڭگونىڭ تەلەگراف جابدىقتارىن جاساۋشى حۋاۋي سەرىكتەستىگىنە ءىشىنارا 5G تورىن اشىق ۇستاۋ تۋرالى ويىنا ”ەسكەرتۋ“ بەرىپ، ونىڭ بۇل ارەكەتى جۇڭگونىڭ قولىنا ”كەلەشەكتەگى ينتەرنەتتى ۇستاتىپ قويۋى“ مۇمكىن ءارى ”بيت پەن بايت ارقىلى باتىس وداعىن بولشەكتەۋى“نە مۇمكىندىك بەرەدى دەپ جالا جاپتى. تاياۋدا امەريكا قۇراما شتاتتارى قاسارىسا حۋاۋيدى ”تۇرلاۋسىز تۇلعا“ قاتارىنا ەنگىزىپ، جانتالاسا قىسىم جاسادى.

  ءبىراز ۋاقىتتان بەرى، امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ كەيبىر ءمانساپتىلارى جان - جاققا شاپقىلاپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر - جەرىندە ”جۇڭگونىڭ تەحنيكاسى زياندى ءپاتۋاسى“ن جانىن سالا ساۋدالاپ، جۇڭگونىڭ عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قولىنان شىققان بارلىق تاپقىرلىقتارعا سىڭار جاقتى، قۇتىرىنعان جاۋ كوزبەن قاراپ، ادامدارعا توقتاۋسىز جالا جاپتى. ءبىراق دۇنيەدە قاشاندا ادىلدىك بار، كەيبىرەۋلەر قالاي كۇيە جاقسا دا، جاقسىنىڭ اتى قاشاندا جاقسى، جاماننىڭ اتى قاشاندا جامان ەكەنىن جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى.

  ”جۇڭگونىڭ تەحنيكاسى زياندى ءپاتۋاسى“ − امەريكا قۇراما شتاتتارىنداعى كەيبىرەۋلەردىڭ جۇڭگو عىلىم - تەحنيكاسىنىڭ دامۋى جونىندەگى بەيمالىم قىزعانىشى ءارى ساياسي قىسىم جاساۋدىڭ سىلتاۋى، سونداي - اق ول تەحنيكالىق ۇرەيلەندىرۋ جانە ساياسي ۇرەيلەندىرۋ ءتۇسىن دە العان، ءبىراق ساياسي ماقساتى − ونىڭ نەگىزگى ويى، جۇڭگونىڭ العا باسۋ قادامىن توقىراتۋ − ونىڭ ناعىز نيەتى.

  گەرمانيانىڭ پاتەنت جونىندەگى ساندى مالىمەت قامباسى سەرىكتەستىگى IPlyticsتىڭ ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلگەنىندەي، بيىل 3 - ايعا دەيىن 5G حابارلاسۋ ىسىنە قاجەتتى ولشەمنىڭ ءتيىستى پاتەنت وتىنىشتەرىنىڭ اراسىندا جۇڭگونىكى %34.02تىك سالىستىرمانى ۇستاسا، امەريكا قۇراما شتاتتارىنىكى نەبارى %14 بولعان. ءىشىنارا امەريكالىقتاردىڭ الاڭداپ وتىرعانى مىنە وسى. امەريكا قۇراما شتاتتارى ءمانساپتىلارىنىڭ ”5G − امەريكا قۇراما شتاتتارى عانا جەڭەتىن نولدىك اسكەري دايىندىقتار باسەكەسى“، ”5G تورىن جاۋدىڭ يەلەپ الماۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك“ دەپ كوپە - كورنەۋ ايتۋى ونىڭ ”قىرعي قاباقتىق سوعىس ويى“ن عىلىم - تەحنيكا سالاسىنا دەيىن كەڭەيتىپ، جابىق، شاعىن شەڭبەر ارقىلى دۇنيە ءجۇزى عىلىم - تەحنيكاسىنىڭ دامۋىن قۇرساۋلاۋعا ۇرىنۋ ەكەنىن كورسەتەدى. بۇل − ءداۋىر اعىمىنا قايشى ارەكەت! قيسىنسىز سوزدەرمەن الجاستىرىپ، ءبىردى بىرگە سوعۋ، ساياسي قىسىم جاساۋ ارقىلى وزگە ەلدەردىڭ عىلىم - تەحنيكاسىنىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرۋىنەن ادامدار تەك قانا ونىڭ قاسكۇنەمدىك پسيحيكاسى مەن وزبىر كەسپىرىن انىق كورە الادى.

  2018 - جىلى مەجەمەن جۇڭگولىق زەرتتەۋشىلەردىڭ جالپى سانى 4 ميلليون 180 مىڭعا جەتىپ، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 1 - ورىنعا شىقتى؛ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكالىق ديسسەرتاتسياسىنىڭ جالپى سانى مەن سىلتەمە جاسالۋ رەت سانى دۇنيە جۇزىندە 2 - ورىندى يەلەدى؛ تاپقىرلىق پاتەنتىنە ءوتىنىش بەرۋ مولشەرى مەن ۇقىق بەرۋ مولشەرى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا الدىڭعى ورىنعا شىقتى، عىلىم - تەحنيكا العاباسارلىعىنىڭ ۇلەس قوسۋ سالىستىرماسى %58.5كە كوتەرىلىپ، مەملەكەتتىڭ جالپىلىق جاڭالىق اشۋ قابىلەتى دۇنيە جۇزىندە 17 - ورىندى يەلەدى... وسى سيفرلاردا جۇڭگونىڭ دۇنيە زاۆودىنان دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى جاڭالىق اشۋ تۇعىرىنا قاراي ءوتۋ قادامى ەستەلىككە الىنعان. وسى فاكتتەردە جۇڭگو حالقىنىڭ شوگەلدىلىكپەن قۇلشىنا ىستەۋ رۋحى مەن جاڭالىق اشۋ، تاپقىرلىق جاراتۋ ەنەرگياسى جاتىر. نە ءۇشىن جۇڭگونىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرى ”حاۋىپ توندىرەدى“ دەيدى؟ ەگەر بۇل ”حاۋىپ توندىرسە“، سونشا كوپ وزىق تەحنيكانى يگەرىپ وتىرعان امەريكا قۇراما شتاتتارى دۇنيە جۇزىندەگى باستى حاۋىپ بولعانى ما، جوق پا؟! ءىس جۇزىندە، امەريكا قۇراما شتاتتارى عىلىم - تەحنيكالىق تاسىلدەردى ءوزىنىڭ ساياسي نىساناسىنا اياماي قىزمەت ەتتىرىپ كەلەدى! كەيبىرەۋلەر امەريكا قۇراما شتاتتارى بۇكىل دۇنيە ءجۇزىن باقىلاپ وتىر دەيدى. وسىندايدا سنوۋدىن اشكەرەلەگەن جاي - جاپسار كوز الدىعا كەلەدى. امەريكالىقتاردىڭ لوگيكاسى سول، ءوزى عىلىم - تەحنيكادان پايدالانىپ جاماندىق ىستەسە، باسقالاردى دا تابيعي تۇردە سولاي ىستەيدى دەپ سانايدى. بەكزاتتىڭ پەيىلىن بەيشارانىڭ ويىمەن ولشەۋ دەگەن ناعىز وسى!

  جۇڭگو ءوزىنىڭ عىلىم - تەحنيكالىق دامۋى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە باقىت جەتكىزىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل قايراتكەرلەرىنىڭ شىنايى القاۋىنا يە بولدى. جۇڭگونىڭ افريكا مەن ازياداعى بايلىعى تاپشى رايوندار ءۇشىن جەتىلدىرگەن ”جاسىل اسقىن كۇرىشى“ 18 مەملەكەتتە سىناق رەتىندە ەگىلىپ جالپىلاستىرىلدى، جۇڭگو عالىمدارى كوك جۋسان زاتىن تاۋىپ جەر جۇزىندەگى ميلليونداعان ادامداردىڭ ءومىرىن قۇتقاردى... شەتسىز - شەكسىز الەمدى زەرتتەۋ سىندى بۇكىل ادامزاتتىڭ ورتاق ارمانى الدىندا، جۇڭگو حالىقارالىق عارىش سەلبەستىگىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، ”چاڭى - 4“تىڭ مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، ايدى زەرتتەۋدىڭ جاڭا تاراۋىن باستادى. جۇڭگو ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ارەكەت جوسپارىن ۇزدىكسىز اتقارۋعا ۋادە بەرىپ، ءار جاقپەن بىرگە عىلىم - تەحنيكالىق گۋمانيتارلىق اۋىس - ءتۇيىس، بىرلەسكەن تاجىريبەحانانى بىرگە قۇرۋ، عىلىم - تەحنيكا باقشا رايونى سەلبەستىگى، تەحنيكانى كوشىرۋ سىندى 4 شارانى ىلگەرىلەتتى. جۇڭگو دۇنيە ءجۇزى عىلىم - تەحنيكاسىنىڭ دامۋىنا سەنىم مەن وراي بەردى، جۇڭگو تەحنيكاسى دۇنيە ءجۇزى ءۇشىن دامۋ مەن گۇلدەنۋدىڭ كوپىرىن تۇرعىزدى. دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل حالىقتارى ءوزارا پايدا جەتكىزىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن عىلىم - تەحنيكا سەلبەستىگىندە جۇڭگونىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىنىڭ ءتاتتى ءدامىن تاتتى ءارى امەريكا قۇراما شتاتتارىنداعى ءىشىنارا ادامداردىڭ قيسىنسىز قارالاعانىن، جۇڭگونىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىنە جالا جاپقانىن اڭعاردى!

  جاڭا كەزەكتى عىلىم - تەحنيكا توڭكەرىسى مەن ونەركاسىپ توڭكەرىسى بۇكىل دۇنيە ءجۇزىنىڭ جاڭالىق اشۋ كارتاسىن قايتا قۇراستىرۋدا، عىلىم - تەحنيكانى دامىتۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، عالامدىق كوز ايا بولۋ كەرەك. ”عىلىم - تەحنيكا قىرعي قاباقتىق سوعىسى“ن تۋدىرىپ، عىلىم - تەحنيكانىڭ دامۋىنىڭ كەڭ - بايتاق دالاسىنا ”تەمىر پەردە“ تارتۋعا ۇرىنۋ عىلىم - تەحنيكانىڭ العا باسۋ قادامىنا كەدەرگى كەلتىرە المايدى. ”بەرىك قامال ورناتۋ سىندى ءارقانداي نيەت، ءسوز جوق، ادامدى ۇمىتسىزدەندىرەدى. وتكەندەگى تەحنيكانى مەڭگەرۋ جاعىنداعى قۇلشىنىستار انا تەحنيكالاردى مەڭگەرۋدى ۇيعارۋ بولسىن، الدە مىنا شەشىمدەردى اتقارۋ بولسىن، بارلىعىنىڭ توتەنشە قيىن ەكەندىگىن دالەلدەدى“. امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسار مەملەكەت ىستەرى حاتشىسى جانموس ستەربەرگ ”جۇڭگو تەحنيكاسى زياندى ءپاتۋاسى“ن دارىپتەۋشىلەرگە قايىرىلا تولعانۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى. اشىق جاڭالىق اشۋ بولعاندا عانا، گۇلدەنىپ دامۋعا بولادى. عالامدىق سەلبەستىكتى قۇيعا باتۋعا سۇيرەيتىن ءارقانداي نيەتتىڭ بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى بەيبىتشىلىكتى سۇيەتىن، دامۋدى اڭسايتىن مەملەكەتتەر مەن حالىقتاردىڭ قارسىلىعىن تۋدىراتىندىعى ءشۇباسىز.

  ”باتقانىمەن ءبىر قايىق سۋعا عارىق، وتەر ونىڭ جانىنان مىڭداپ قايىق، شىرىسە دە ءبىر اعاش قۋراپ سەمىپ، الدى ونىڭ جايقالعان سايالى ورمان“ جۇڭگو عىلىم - تەحنيكاسىنىڭ دامۋ جولىنا توسقاۋىل، ورالعى بولۋعا ۇرىنعان ءارقانداي ادام ەڭ سوڭىندا تەك جەڭىلىسپەن تىنادى، ءسوز جوق، ارامتەر بولادى.

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 18 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • وسى كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى تۇڭعىش رەت نەگىزگى قوناق ولكەلەردى بەلگىلەدى
  • تاپسىرىس ونىمدەردى جەدەل ءوندىرىپ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتتى
  • جىلدىق مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
  • شينجياڭ جۇڭتاي توبى دۇنيە جۇزىندەگى 500 قۋاتتى كاسىپورىن قاتارىنا ءوتتى
  • جەل - جارىق ەنەرگياسى ءوزارا تولىقتىردى