− 2019 - جىلعى ”شەكارا وڭىرگە كومەكتەسكەن ەڭ كورىكتى تۇلعا“ تۋرالى (1)
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى
مىناداي ءبىر توپ ادام بار، ولار شالعايداعى جۇزىنەن كۇلكى ۇيىرىلگەن بالدىرعاندار ءۇشىن، جان اشىر جاقىندارىنا دەگەن ساعىنىشىن كوڭىل تۇكپىرىنە ساقتانىپ كەلدى؛ مىناداي ءبىر توپ ادام بار، ولار باقىتتىڭ ”كوكتەم سامالىن“ شەكارا وڭىرلەرگە جەتكىزۋ ءۇشىن، تاۋ اسىپ، تاس باسىپ، سان قيىنشىلىقتاردى باستان كەشىردى...
بۇكىل پارتيادا ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە قيمىلى ىشكەرىلەي ورىستەتىلىپ، شىت جاڭا بەينەمەن جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قارسى الۋ قارساڭىندا، ورتالىق كوميتەت ۇگىت ءبولىمى 2019 - جىلعى ”شەكارا وڭىرگە كومەكتەسكەن ەڭ كورىكتى تۇلعا“ كانديداتتارىنىڭ ىزگى ىستەرىن جاريالادى.
قارلى تاۋ شەكارا وڭىرگە تامىر تارتىپ، تولاسسىز تالپىنىس جاساعاندارعا كۋا بولدى؛
قالىڭ ورمان ىنتىماقتىڭ، تاتۋلىقتىڭ، ءبىر وتباسىنىڭ ادامدارىنداي ەتەنەلىكتىڭ اسەرلى اڭگىمەسىن شەرتتى.
■ ءبىر ءىستى تاڭداپ، ءبىر جەر ءۇشىن ءومىرىن ارنادى
”مەن شاڭحايدا قالمايمىن، مەن ليۋجوۋعا بارامىن“. 1958 - جىلى 20 جاستاعى ياڭ گۋانمياۋ ومىرىنە تالعام جاسادى. ونىڭ بۇل تاباندىلىعى گۋاڭشيدە كولەمدى وسىزاماندانعان زاۆود قۇرۋ سىندى ۇلى ارمانىنان تۋىنداعان.
قامىسپەن سالىنعان زاۆود ۇيىنەن بۇگىنگى تاڭدا حالىقارالىق بازاردان ويىپ ورىن الىپ، قۇرىلىس ماشيناسىنىڭ بارلىق ءونىم جەلىسىن دەرلىكتەي قامتىعان وسى زامانعى كاسىپورىننىڭ السىزدەن قۇدىرەتتەنۋگە دەيىنگى استارىندا، ياڭ گۋانمياۋ مەن ونىڭ سەرىكتەرىنىڭ 60 جىلدى ءبىر كۇنگىدەي وتكىزىپ قۇلشىنا كۇرەس جاساعانى جاتىر.
ياڭ گۋانمياۋ گۋاڭشيگە بارۋدى تاڭداعان جىلى، بەيجيڭ داشۋەسىنىڭ فيزيكا فاكۋلتەتىنەن ەندى عانا وقۋ تاۋىسقان لو لياۋفۋ قورجىن - قولاڭىن ارقالاپ، ىشكى موڭعۇلعا بارۋ ساپارىنا قادام تاستايدى. ونى كۇتىپ تۇرعان ىشكى موڭعۇل داشۋەسى قۇرىلعانىنا كوپ ۋاقىت بولماعان ەدى ، وقىتۋ - زەرتتەۋ شارت - جاعدايى قاراپايىم، ماتەريال، جابدىق كەمشىل. حۇجات جوق بولسا، ول بەيجيڭگە بارىپ ىزدەدى؛ كىتاپ جوق بولسا، ول سىرت جەرلەرگە بارىپ ساتىپ الدى؛ عىلمي زەرتتەۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاساتىن بىرەۋ - مىرەۋ جوق بولسا، ءوزىنىڭ داشۋەدەگى ساباقتاستارىنا حات جازىپ پىكىر اۋىستىردى. مىنە وسىلاي، لو لياۋفۋ ىشكى موڭعۇل داشۋەسىنىڭ فيزيكا ءپانىن دامىتۋعا بەرىك نەگىز قالادى.
بيىل 86 جاستاعى ليۋ ميڭتيڭنىڭ تاڭداعانى ءومىر بويى تاكلاماكان ءشولىن كۇزەتۋ ەدى. قۇمنىڭ ”مىنەزىن“ انىق يگەرۋ ءۇشىن، ول 400 مىڭ كيلومەترگە جۋىق جول باسىپ، تارىم ويپاتىن 7 رەت اينالىپ شىقتى. قايتا - قايتا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ ارقىلى ليۋ ميڭتيڭ جەلدەن قورعانىپ قۇمدى توسۋمەن بىرگە، ەكونوميكالىق ونىمدىلىك جاراتاتىن جىڭعىل ەتتى سۇڭعىلانى ءساتتى جەتىلدىردى. بۇگىنگى تاڭدا، شينجياڭنىڭ شەريا اۋدانى، كەريا اۋدانى ”قۇمنىڭ قالاعا تونگەن“ قىسپاعىنان قۇتىلدى، كەزىندەگى اۋىر كەدەي ەگىنشى وتباسىلار سوعان سۇيەنىپ جاڭا ءۇي سالىپ، اۆتوكولىك ساتىپ الدى.
■ بولاشاققا كوز جىبەرىپ، ونەر ۇيرەتتى
2016 - جىلى 45 جاستاعى ليۋ يۇنجۇن بەيجيڭنەن چيڭحا يۇيشۋ زاڭزۋ اۆتونوميالى وبلىستىق حالىق شيپاحاناسىنا بارىپ شيپاحانانىڭ باستىعى مىندەتىن وتەيدى. كەڭسەگە العاش كىرگەن كەزدە، ءبىر بۋدا قىزمەتتەن شەگىنۋ ءوتىنىشى وعان ”العاشقى ايبارىن“ كورسەتتى. سول كەزدەگى يۇيشۋ وبلىستىق حالىق شيپاحاناسىنان ەڭ كوپ بولعان كەزدە، ايىنا 2000 ادام (رەت) باسقا شيپاحاناعا اۋىساتىن.
ءسوزسىز، رەفورما جاساۋ كەرەك! 3 جىلدان بەرى، يۇيشۋ وبلىستىق حالىق شيپاحاناسىنا 100دەن ارتىق ەمدەۋ قىزمەتكەرى قوسىلدى، شيپاحانا ىلگەرىندى - كەيىندى سالماقتى ناۋقاسقا شالدىققان نارەستەلەردى قاداعالاۋ - كۇتۋ سياقتى 14 جاڭا ءپان اشىپ، 168 ءتۇرلى جاڭا تەحنيكانى ورىستەتىپ، يۇيشۋدىڭ كوپ جىلداردان بەرگى دياگنوز قويۋ جانە ەمدەۋ تەحنيكاسىنداعى اقتاڭداقتى تولتىردى... ليۋ يۇنجۇن 3 جىلدا 20 جىڭ ارىقتادى.
2016 - جىلى جازدا شاڭحاي پەداگوگيكا داشۋەسىنە قاراستى ورتا مەكتەپتىڭ ورىنباسار باستىعى فۋ شين 40 ارناۋلى وقىتۋشىنى باستاپ، شيزاڭنىڭ رىكازى قالاسىنداعى شاڭحاي تاجىريبە مەكتەبىنە بارىپ، شيزاڭنىڭ وقىتۋشىلار كۇشى ءالسىز بولۋ جاعدايىنا مەڭزەس، ءوز ۇجىمىنداعىلارمەن بىرگە ”ولشەمگە تۇسىرىلگەن وقىتۋ - زەرتتەۋ ءتارتىبىن“ جوبالاپ، ”جاس وقىتۋشىلار − ىسىلىپ جەتىلگەن وقىتۋشىلار − تىرەكتى وقىتۋشىلار − ءپان جەتەكشىلەرى − ايگىلى وقىتۋشىلار“ ساتىلى باۋلۋ مەحانيزمىن ورناتتى.
2016 - جىلى جۇڭگو مۇنايىنىڭ شيزاڭعا كومەككە بارعان كادرى لياڭ نانيۇي شيزاڭعا كەلگەننەن كەيىن شيزاڭنىڭ ناچۇي قالاسى شۋاڭحۋ اۋدانىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار باستىعى مىندەتىن اتقارادى. 10 - ايدىڭ قاتتى سۋىعىندا تۇزدى قۇرت ۇرىعى كاسىبىنە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ ءۇشىن، لياڭ نانيۇي دەرلىكتەي مۇز قاتقان شياڭسو كولىنىڭ جاعاسىندا شاتىر تىگىپ، 10 نەشە كۇن تۇرادى.
تۇزدى قۇرت ۇرىعى سۋ شايانى مەن قىسقىشتىڭ جەمى، شۋاڭحۋدىڭ ”اقشا قاپشىعى“. جەمنىڭ جەكە باعاسىن جوعارىلاتۋ ءۇشىن، لياڭ نانيۇي ەل ىشىندەگى 30عا جۋىق جەم مانەرلەۋ جانە ساتۋ كاسىپورنىن ارالاپ، مانەرلەۋ تەحنيكاسى، كيليەنت تىزبەگى قاتارلى ماتەريالدى يگەردى.
شينجياڭ داشۋەسىنىڭ ەلەكتر ينجەنەريا ءپانىنىڭ دامۋىنا كومەك بەرۋ ءۇشىن، شينجياڭ داشۋەسى ەلەكتر ينجەنەريا شۋەيۋانىنىڭ باستىعى جوۋ يۋانشياڭ بەيجيڭ مەن شينجياڭنىڭ اراسىندا دامىلسىز شاپقىلاپ، شۋەيۋاننىڭ ءپان قۇرىلىسىنا كەڭەس بەرۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ ءۇشىن، چيڭحۋا داشۋەسىنىڭ ەلەكتر سالاسىنان ەل ءىشى - سىرتىنا تانىمال 18 ماماننان ۇيىمداسقان شينجياڭعا كومەكتەسۋ ۇجىمىن سايكەستىرە قۇردى. ول شۋەيۋاننىڭ دامۋىنداعى ”بوگەت“كە ىشكەرىلەي تالداۋ جاساپ، وقىتۋ، عىلمي زەرتتەۋدە قاتار پايدالانىلاتىن تاجىريبەحانا قۇرىلىس ۇلگىسىن بەلگىلەپ، جۇمىس ءونىمىن باعالاۋدى ءپان عىلىمى دامۋىنا ۇلەس قوسۋ سالىستىرماسىمەن بايلانىستىرعان ءپان عىلىمى دامۋ وي جەلىسىن ورناتىپ، وقىتۋشىلاردىڭ وقىتۋمەن، عىلمي زەرتتەۋمەن اينالىسۋداعى ىرىقتىلىعى مەن بەلسەندىلىگىن تولىق جۇمىلدىردى.
”دۇنيە ءجۇزىنىڭ جوتاسىنىڭ جوتاسى“ اتالعان الي ايماعىندا لۇي چيڭتاڭ پارا الۋعا، پارا بەرۋگە قارسى تۇرۋ، ۇقىعىنا قول سۇعۋعا، قىزمەتتە جاۋاپكەرسىزدىك ىستەۋگە قارسى تۇرۋ سياقتى قىزمەتتەرگە بۇكىل ىنتا - پەيىلىمەن كىرىستى. الي ايماعىنىڭ جان سانىنىڭ نەگىزگى سانى از، دەلو سانى از، كادر - ساقشىلاردىڭ دەلو بىتىرۋدەگى تاجىريبەسى كەمشىل، لۇي چيڭتاڭ قىزمەتتەن سىرتقى ۋاقىتتان پايدالانىپ جالپى سانى ءبىر ميلليون ارىپتەن اساتىن كاسىپكە پايدالانۋ كىتابىن جازىپ قۇراستىردى، كىتاپتىڭ مازمۇنى تولىق، قولدانىلمالىعى كۇشتى بولىپ، كادر - ساقشىلاردىڭ ”قولىنان تاستامايتىن اسىلى“نا اينالدى.
■ ۇلكەن شاڭىراق ءۇشىن شاعىن وتباسىن قايىرىپ قويدى
2011 - جىلدان 2019 - جىلعا دەيىن لياۋنيڭنەن شينجياڭعا كومەككە كەلگەن كادر لي شىيىڭ ءۇرتىس 6 جىل شينجياڭعا كومەكتەسۋ ۋاقىتىن ۇزارتۋ ءوتىنىشىن بەردى.
لي شىيىڭ ۋاقىتشا مىندەت وتەگەن شينجياڭ تيانيە (توبى) شەكتى سەرىكتەستىگى ەل ىشىندەگى حلورلى ءسىلتى حيميا ونەركاسىبى سالاسىنداعى سەركە كاسىپورىن. 2012 - جىلى كالتسي كاربيد قالدىق گازىنان ەتيلەن گيليكولىن ءوندىرۋ نىسان تەحنيكاسىن ونەركاسىپتەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، لي شىيىڭ مەن تەحنيكتەر ءار قالاعا سابىلدى. وسى كەزدە، داشۋەدە وقىپ جاتقان ۇلى ناۋقاستانىپ، ۇيگە قايتىپ كۇتىنۋىنە تۋرا كەلەدى، قىزمەتتەستەرى لي شىيىڭگە قايتۋدى ءناسيحاتتايدى. لي شىيىڭ ”تاس باۋىرلىق“پەن تويتارىپ :” ەتيلەن گيليكولىن نىسانى قىسىلتاياڭ كەزەڭدە تۇر، ۇيگە قايتاتىن قايداعى ۋاقىت“ دەيدى.
شينجياڭعا كەلىپ شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى 12 - شى سانپيڭ ەگىنشىلىك الاڭى باستىعىنىڭ كومەكشىسى مىندەتىن وتەگەن سۇن ي جونىنەن ءار كۇنى ساۋداگەر شاقىرۋ، قارجى ەنگىزۋ ءۇشىن قانشا تەلەفون شالاتىنى بەلگىسىز، وتباسىنداعىلارمەن بايلانىس جاساۋعا ۋاقىت تا جەتپەيتىن. ءبىراق ونىڭ قولعا كەلتىرگەن تابىسى، ءبىر جىل ۋاقىت ىشىندە 20عا جۋىق كاسىپورىن كەلىپ ەكسكۋرسيالاپ، تەكسەرۋ جۇرگىزدى، 3 زات تاسىمال نىسانى، ءبىر ونەركاسىپ ناقتى نىسانى تابىسپەن كەلىسىمگە قول قويىپ، جالپى قوسقان قارجى 3 ميلليارد يۋانعا جۋىق بولدى.
اكە - شەشەسىنىڭ سالماقتى ناۋقاسقا شالدىعىپ، كوز جۇمعانىنا دەيىن شالعايدا ءجۇرىپ، ولارعا سەرىك بولا الماۋ، جىجياڭ ليشۇيدىڭ شينجياڭعا كومەكتەسۋ قولباسشىلىق شتابىنىڭ باستىعى لو يۇنچياننىڭ ومىرلىك وكىنىشى، اكە - شەشەسىنىڭ كوز جۇمعانىن شينجياڭ توقسۋ اۋدانىنىڭ دامۋىمەن جۇبانىش ەتتى.
توقسۋ اۋدانىندا اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى مول بولسادا، ەگىنشىلەردىڭ كىرىسى جوعارى بولماۋداي قازىرگى جاعدايىنا مەڭزەس، لو يۇنچيان قولباسشىلىق شتابىن باستاپ ”100 قىستاقتا 1000 زاۆود“ ينجەنەرياسىن ”ەگىنشىلەردىڭ قوس ونىمدىلىك جاراتۋ باقشاسى“ نىسانىمەن ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، كوپتەگەن اۋىل - قالاشىقتا قوسالقى زاۆود قۇرىپ، ءار ۇلت باۋىرلاستارىنىڭ ءۇي ماڭىندا جۇمىستانۋىنا كومەكتەستى.
”سەنىڭ ىستەگەنىڭ مەملەكەتتىڭ ۇلكەن ءىسى، ۇيدەگى ۇساق - تۇيەك ىستەردەن ۋايىمداما“. لو يۇنچيان اكەسىنىڭ كوز جۇمار الدىنداعى ەسكەرتۋىن ەسىندە بەرىك ساقتاپ، اكەسىنە دەگەن ساعىنىشىن جۇرەگىنىڭ تەرەڭ تۇكپىرىنە ساقتادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 18 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
