− شىنجىننان شينجياڭعا كومەككە كەلگەن كادر، تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى فان لەي تۋرالى
ءتىلشى حى ليڭ
”شينجياڭعا كومەكتەسكەن 6 جىلدا كەزدەسكەن قيىنشىلىقتار مەنىڭ ويلاعانىمنان اسىپ ءتۇستى، ءبىراق مەن وكىنبەيمىن“، - دەدى 8 - ايدىڭ 10 - كۇنى فان لەي تىلشىگە.
فان لەي، قاشقار ايماعى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، شىنجىن قالاسىنىڭ شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتى الدىڭى جاق قولباسشىلىق شتابىنىڭ تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىندا تۇرعان قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى. قىزمەت ناتيجەسى كورنەكتى بولعاندىقتان، ول ىلگەرىندى - كەيىندى ”2016 - جىلعى قاشقار ايماقتىق شينجياڭعا كومەكتەسكەن تاڭداۋلى كادر“، ”قاشقار ايماقتىق جاڭا جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، تىڭ ىسكەرلىك كورسەتىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ اۆانگاردى بولۋعا تالپىنعان وزات جەكە“ سياقتى داڭق اتاقتارعا يە بولدى.
■ ىنتا - ىقىلاس جانە تاپجىلماي كۇزەتۋ
تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى ۇستىرتتە، تەڭىز دەڭگەيىنەن ورتاشا بيىكتىگى 4000 مەتردەن اسادى. ۇستىرتتەگى قىزمەت بارىسىندا، فان لەي مەن تاشقورعانداعى كادرلار كوپتەگەن قيىنشىلىقتاردى جەڭدى.
”تاجىك ۇلتى مەن كورگەن ەڭ ادال ۇلتتاردىڭ ءبىرى. ولار شەكارا قورعانىسى جاۋىنگەرلەرىمەن بىرگە وتاننىڭ شەكارا قورعانىس جەلىسىن كۇزەتۋدە. ءبىز بار كۇشىمىزبەن مۇنداعى ادامداردى ءتىپتى دە جاقسى تۇرمىسقا كەنەلتۋىمىز كەرەك“، - دەدى فان لەي.
2017 - جىلى 5 - ايدىڭ 11 - كۇنى تاڭ ءسارى، تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىندا 5.5 بال جەر سىلكىنىسى تۋىلدى. فان لەي حاباردى ەستي سالا دەرەۋ اۆتوكولىكپەن سىلكىنىس وشاعىنداعى تاشقورعان اۋىلى قۇزعىن قىستاعىنا باردى. كەلەسىدەگى جارىم ايدان استام ۋاقىتتا، ول قىزمەتتەستەرىمەن بىرگە 30 نەشە رەتكى قالدىق سىلكىنىس قاتەرىنە قاراماي اۋىلداستاردىڭ كوشۋىنە كومەكتەسىپ، قۇلاعان ۇيلەردى رەتتەدى.
بالالاردىڭ وقۋىنىڭ تەزىرەك قالپىنا كەلۋى ءۇشىن، فان لەي قۇتقارۋشى قىزمەتكەرلەردى ۇيىمداستىرىپ 3 كۇندە 100دەن استام شاتىر تىكتى. سىلكىنىستەن كەيىنگى 4 - كۇنى ساعات 10دا ساباق قوڭىراۋى شاتىر مەكتەپتە شالىنىپ، 1000نان استام وقۋشىنىڭ وقۋى ءساتتى قالپىنا كەلدى.
”تاجىك ۇلتىنىڭ ۇرپاقتارىنا اناعۇرلىم كوبىرەك كوڭىل ءبولىپ، ولاردىڭ كىشكەنتايىنان پارتياعا العىس ايتۋ، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ، پارتياعا ىلەسۋ تانىمىن ورناتىپ، جاڭا ۇرپاق شەكارا كۇزەتشىلەرى، شەكارا قورعاۋشىلار بولۋىن ءۇمىت ەتەمىن“، - دەدى فان لەي.
■ قازىر جانە كەلەشەك
تاشقورعاننىڭ كۇن ءتۇسۋ ۋاقىتى ۇزاق، جارىق ەنەرگياسى مول. 2016 - جىلدان باستاپ فان لەي مەن باسقا دا شينجياڭعا كومەككە كەلگەن كادرلار بارلىق جۇمىلدىرۋعا بولاتىن بايلىقتى جۇمىلدىرىپ، وسى اۋدانعا شوعىرلانعان فوتوۆولتتىق ەلەكتر ستانسياسىن سالىپ بەرۋ شەشىمىن جاسادى.
”ءبىز 2016 - جىلدان باستاپ فوتوۆولتتىق ەلەكتر ستانسياسى قۇرىلىس نىسانىن جوسپارلادىق، 2017 - جىلى نىسان بەكىتۋدەن ءوتتى“، - دەدى فان لەي، وسىدان كەيىن، جاڭا قيىنشلىقتار بىرىنەن كەيىن ءبىرى تۋىلدى.
تاشقورعاننىڭ قىسى ۇزاق بولادى، نىساندى تەزىرەك ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، 10 - اي كەلگەننەن كەيىن جۇمىسشىلار ءار كۇنگى ەڭ جىلى ۋاقىت كەزەڭىن تاڭداپ قۇرىلىس جۇرگىزدى. سەمەنتتى قۇيعاننان كەيىن ولار سەمەنت تۇعىرلاردى دەرەۋ ماقتا كورپەمەن جانە ءجۇن اديالمەن وراپ تاستايدى. ”مۇندا تاس تا وتە كوپ، ءبىر بۇرعى ماكىت اۋدانىندا 3 اي ىستەتۋگە كەلسە، ءبىز جاقتا جارىم ايدان كەيىن جاڭاسىن اۋىستىرۋعا تۋرا كەلەدى“، - دەدى فان لەي ەسكە الىپ، 12 - ايعا جەتكەندە دە جۇمىسشىلاردىڭ قاتتى بوراندا نەشە ونداعان مەتر بيىكتىكتەگى ءزاۋلىم مۇناراعا شىعىپ ەلەكتر جابدىق بولشەكتەرىن ورناتىپ، توك سىمىن تارتىپ جاتقاندىعىن كورۋگە بولاتىن.
2018 - جىلى 5 - ايدىڭ 31 - كۇنى نىساننىڭ جۇمىسى رەسمي اياقتالدى ءارى جەلىگە قوسىلىپ ەلەكتر تاراتتى، ونىڭ كۇندىك شىعاراتىن ەلەكتر مولشەرى 150 مىڭ كيلوۆات توككە جەتىپ، 100 مىڭ يۋانعا جۋىق پايدا كەلتىردى.
”قازىر ءبىزدىڭ ەلەكتر پۋنكتىمىزدىڭ جىلدىق ەلەكتر شىعارۋ مولشەرى 37 ميلليون 600 مىڭ كيلوۆات توك، جىلدىق ءونىم قۇنى 28 ميلليون يۋاننان اسادى، بۇل مۇنداعى بۇقاراعا ’ءدىلدا اعاشىن‘ وتىرعىزىپ بەردىك دەگەن ءسوز“، - دەدى فان لەي.
تاشقورعاندا جان سانى سيرەك، ەمدەۋ بايلىعى توتەنشە شەكتى. فان لەي بۇل جاعدايدى كورىپ كوڭىلىندە ابىرجۋمەن بولدى. 2017 - جىلى فان لەي ۇيىرمە باستاپ تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋداندىق حالىق شيپاحاناسىن 2 - دارەجەلى A شيپاحانا ەتىپ كومەكتەسىپ قۇرۋدى باستاماشىلىقپەن سايكەستىردى. 2018 - جىلى 3 - ايدىڭ 15 - كۇنى شيپاحانا تەكسەرىپ - وتكىزىپ الۋدان رەسمي ءوتتى.
”قازىر شيپاحانادا جاڭا تۋعان بوبەكتەر ءبولىمى، شۇعىل ەمدەۋ ءبولىمى جانە سالماقتى ناۋقاستاردى باقىلاۋ - قاراۋ ءبولىمى قۇرىلىپ، ەمدەۋ ورەسى جوعارىلاپ، شيپاگەر - سەسترالار كۇشى نىعايىپ، كۋالىكپەن قىزمەتكە شىعۋ مولشەرى جوعارىلادى“، - دەدى فان لەي.
■ جاۋاپكەرشىلىك جانە بورىش
فان لەيدىڭ ۋيچات دوستار شەڭبەرىندەگى ％90تەن استام مازمۇن تۇگەلدەي تاشقورعانعا قاتىستى، قاشقارعا قاتىستى. ول: ”تاشقورعان ماڭگىلىك مەنىڭ كوڭىلىمدە“ دەدى.
”ءۇستىرت كەمەسى“ اتالاتىن قوداس تاشقورعانداعى ماڭىزدى ءوندىرىس ماتەريالى، الايدا ۇزاق ۋاقىتتان بەرى تۇقىمى ازۋ، كارتەيۋ ماسەلەسىنە ءدوپ كەلدى. مۇنى قالاي شەشۋ كەرەك؟ ەندىگى امال جابايى قوداستىڭ گەنىن كىرگىزىپ، قوداس تۇقىمىن اسىلداندىرۋ ورتالىعىن قۇرۋ.
ايتقاننان كەيىن ىستەۋ كەرەك، فان لەي جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسىمەن سەلبەستىك جاساپ، چيڭحاي ولكەسىندەگى ەڭ جاقسى قوداستى ەنگىزۋ بەكىمىنە كەلەدى. بيىل 3 - ايدا بۇل اۋدان چيڭحايدان جابايى قوداس ەنگىزگەننەن كەيىن، قازىر 30دان استام بۇزاۋ تۋىلىپ، جابايى قوداستىڭ ۇيلەسۋ ماسەلەسى باستاپقى قادامدا شەشىلدى.
فان لەي بىلاي دەدى: ”كەلەسىدە، ءبىز قوداستاردى تابىنعا ءبولىپ، وزەكتى تابىن، نەگىزگى تابىن قۇرامىز ءارى ەنگىزگەن قوداستى شەكارا جەلىسىندەگى 13 قوداس تابىنىنا بولەمىز. مۇنان سىرت، ءبىز تاعى دا شاعىن دا جىنتىكتى سويۋ، وڭدەۋ ءوندىرىس جەلىسىن قۇرىپ، قوداستىڭ جىنتىكتەپ مانەرلەنگەن ونىمدەرى ارقىلى ەل ءىشى بازارىن اشامىز“.
شىنجىن قالاسى تاعى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىمەن «”2 + 1“ كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ جۇلگەلىك كەلىسىمى»ن جاساستى، ەكى جەر كاسىپ سالاسى، ساياحات، قارجى قوسۋ، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ سياقتى سالالاردا قول ۇستاسا جاپپاي سەلبەستىك ورىستەتىپ، تاشقورعاننىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋىنا دەم بەرەدى.
قازىر شينجياڭعا كومەكتەسۋدىڭ 27 ءتۇيىندى نىسانى ساپاعا، مولشەرگە كەپىلدىك ەتە وتىرىپ ورىندالۋدا، ءتىپتى دە كەڭ كوز اياداعى ورنىقتى ينجەنەريالار پامير ۇستىرتىندە ءبىر - بىرلەپ بوي كوتەرۋدە. بۇل 6 جىلدىق شينجياڭعا كومەكتەسۋ قىزمەتىندە فان لەي مەن قىزمەتتەستەرىنىڭ بىرگە تاپسىرعان جاۋاپناماسى.
