اۋىز سۋداعى فتوردىڭ ولشەمنەن اسىپ كەتۋ ماسەلەسى جالپى بەتتىك شەشىلدى
ءتىلشى ليۋ دۇڭلاي 12 - ايدىڭ 26 - كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. 12 - ايدىڭ 25 - كۇنى جارقىراعان ۇلكەن ەكراننان تۇتاس شينجياڭداعى جەرلەردىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسى قۇرىلعىلارىنىڭ ورنى بەلگىلەنگەن جىپىرلاعان نۇكتەلەر كورىنەدى. ”ءبىز اۆتونوميالى رايوننىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن ينفورماتسيالاندىرىپ باسقارۋ تۇعىرىن قۇرىپ، بيىل شينجياڭدا جيىنى 346 مىڭ 200كەدەي حالىقتىڭ حاۋىپسىز اۋىز سۋ ماسەلەسىن شەشتىك“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق سۋ يگىلىگى مەڭگەرمەسىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى لۋ شياۋشين.
تاكلاماكان ءشولىنىڭ وڭتۇستىك جيەگىندەگى كەريا اۋدانىنىڭ ءداريابويى اۋىلىنداعى كەدەيلەردى باسقا جەرگە قونىس اۋدارتىپ سۇيەمەلدەۋ بويىنشا ورنالاستىرۋ تۇيىنىندەگى مەكتەپتە مەكتەپتىڭ ورىنباسار باستىعى رايحانگۇل ءمامتىمىن اسىر سالىپ ويناپ جۇرگەن بالالارعا مەيىرلەنە قاراپ تۇر. بالالار ويناپ ابدەن شارشاعاندا سۋ ستاكاندارىن الىپ، تاپ - تازا سۋدى قىلقىلداتىپ جۇتىپ جاتتى.
”ءبىز بيىل جاپپاي كوشۋدى جۇزەگە اسىردىق، بۇل اراداعى ۇلكەن وزگەرىستەردىڭ ءبىرى تازا سۋ ىشە الاتىن بولدىق“. رايحانگۇل بىلاي دەدى: ”بۇرىنعى قىستاعىمىزدا بالالاردىڭ فتور قۇرامى ولشەمنەن اسىپ كەتكەن سۋدى ىشكەنىن كورگەندە قاتتى ۋايىمدايتىن ەدىم، قازىر جەڭىلدەپ قالدىم“.
تەك ءداريابويى اۋىلى عانا ەمەس، 2019 - جىلى رايونىمىزدا 31 مىڭ 600 ادامنىڭ اۋىز سۋداعى فتور ولشەمنەن اسىپ كەتۋ ماسەلەسى بۇكىلدەي شەشىلدى.
كەلپىن اۋدانىندا قۇبىر ارالاستىرعىشى، ماشينالى ۇيىتۋ كولشىگى، تۇندىرۋ كولشىگى، D تۇرپاتتى ءسۇزۋ كولشىگى جانە تۇنىق سۋ كولشىگى ارقىلى ءبىر جايلى ەتىلگەننەن كەيىن، حاۋىپسىز قۇبىر سۋى قۇبىر ارقىلى مىڭداعان، ون مىڭداعان وتباسىلارىنا جەتكىزىلدى. ”مۇنىڭ بارىنە مەملەكەت قارجى قوسقان، ادام باسىنا 10 مىڭ يۋاننان اسادى“. كەلپىن اۋدانى قالا، اۋىل اۋىز سۋىن باسقارۋ پۋنكتىنىڭ باستىعى عيني ابدۇراحمان بىلاي دەدى: ”2 رەت تەكسەرۋ - ولشەۋ ارقىلى سۋدىڭ ساپاسى تۇگەل ولشەمگە جەتىپ، سۋ مولشەرى دە جوسپارلانعان نىساناعا جەتىپ، بۇكىل اۋدانداعى 56 مىڭ ادامنىڭ حاۋىپسىز اۋىز سۋ تۇتىنۋ ماسەلەسى تۇبەگەيلى شەشىلدى“.
حاۋىپسىز اۋىز سۋ تۇتىنۋ ادامداردىڭ سالاماتتىق دەڭگەيىن جوعارىلاتتى. ”كەلپىن اۋدانىندا سۋداعى مينەرال زاتتاردىڭ قۇرامى ءبىرشاما جوعارى، كوپتەگەن ادام بۇيرەككە تاس بايلانۋ، نەسەپ جولىنا تاس بايلانۋ، وتكە تاس بايلانۋ سياقتى اۋرۋلارعا شالدىققان“. وسى اۋداننىڭ يۇىرچي اۋىلدىق ەمحاناسىنىڭ باستىعى سۇن ليپيڭ بىلاي دەدى: ”ءبىز 1 - رەت جالپى حالىقتىڭ سالاماتتىعىن تەكسەرگەن كەزدە كەلپىن اۋدانىندا ％20كە تاياۋ ادامنىڭ ءتۇرلى تاس بايلانۋ اۋرۋىنا شالدىققانىن بايقادىق. بيىل 6 - ايدا بۇكىل اۋدان 4 - رەتكى جالپى حالىقتىڭ سالاماتتىعىن تەكسەرگەن كەزدە تاس بايلانۋ اۋرۋلارىنىڭ تۋىلۋ مولشەرى ％20 ازايعانىن بايقادىق، ەمدەلۋگە كەلەتىن ناۋقاستار دا بارعان سايىن ازايدى“.
ءپايزاۋات اۋدانىندا قالا، اۋىل اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسىنا ءبىر ميلليارد يۋاننان استام قارجى قوسىلىپ، جىلدىق مىندەتتىڭ ％84ىن يەلەدى. گاز وزەنىنەن اعىپ شىققان قار - مۇز سۋى نازىك ينجەنەريالىق ءبىر جايلى ەتۋ ارقىلى حاۋىپسىزدىك ولشەمىنە جەتكەننەن كەيىن، قۇبىردىڭ تارتىلىس كۇشىمەن سۋ تاسىمالداۋ ءادىسى ارقىلى سۋ قاشقار قالاسى، ءپايزاۋات اۋدانى سياقتى ءبىر قالا، 4 اۋدانعا جانە بيڭتۋان 3 - شىسىنىڭ ءىشىنارا تۋان - الاڭدارىنا تولاسسىز جەتكىزىلەدى. ينجەنەريا بۇكىلدەي سالىنىپ بىتكەننەن كەيىن، سۋمەن قامداۋ ساپاسىن بارىنشا جوعارىلاتىپ، نىسان رايونى اۋماعىنداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇرمىس شارت - جاعدايىن جاقسارتىپ، جەرگىلىكتى اۋرۋلاردىڭ تۋىلۋىن ازايتادى.
2019 - جىلى بۇكىل رايونىمىزدا اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسىنان 116سى سالىنىپ ءبىتىپ، جەرگىلىكتى حالىق ۇكىمەتىنىڭ تۇلعالىق جاۋاپكەرشىلىگى، سۋدى اكىمشىلىك باسقارۋ تاراۋلارى سياقتى كاسىپ سالاسىنىڭ باقىلاۋ - باسقارۋ جاۋاپكەرشىلىگى جانە سۋمەن قامداۋ ورىندارىنىڭ اينالىمىن باسقارۋ جاۋاپكەرشىلىگى جاپپاي تياناقتاندىرىلىپ، سۋ قاينارى جالپى بەتتىك، بەلسەندى، قاتاڭ قورعالدى. ”بيىل رايونىمىزدا اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسى بەلسەنە ىلگەرىلەتىلىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ 2020 - جىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتىن ءساتتى ورىنداۋىنا تاماشا نەگىز قالادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن باسقارۋ باس پۋنكتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاڭ يۇن.
