شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى ليۋ شياڭ
6 - ايداعى ءپايزاۋاتتا جەر الاپ ومىرشەڭدىككە تولعان − اتىزداردا تورسيعان ءپايزاۋات قاۋىندارى قورەكتىكتى مەيلىنشە ءسىمىرىپ، پىسۋعا تايادى؛ كۇن شۋاعىندا كۇننىڭ كوزىن قالقالاعان ءپايزاۋات شينمەي اعاشى كۇلتەسىن جايىپ، بۇتاقتارىندا كوكشىل جاڭا جەمىستەر سامسىپ تۇر؛ دوعاشا لاپاستاعى ءتۇرلى - ءتۇستى كوكونىستەر قاۋلاپ ءوستى، ۋاقىت پارقىن مىقتى يگەرىپ، ءبىر جىلدا 3 رەت ءونىم الۋعا بولادى، ساتىلۋ ارناسى جاقسى، باعاسى جوعارى...
ومىرشەڭدىك كۇش جالىنداعان وسى جەردە جاسىل جەلەك جايقالىپ، ءۇمىت وركەن جايىپ كەلەدى.
شار تاراپتان قاۋىن ءيىسى اڭقىدى
”ەتتى، بال تاتيدى، شىرىنى قويۋ، ءتىل ۇيىرەدى“، جەرگىلىكتى تۇرعىندار ءپايزاۋات قاۋىنىن اۋىز جاپپاي القايدى.
مىڭ جىلدان استام ەگىلۋ تاريحى بار، ەگىلەتىن جەر اۋدانى 250 مىڭ مۋدان اسادى، ءپايزاۋاتتىقتار ءپايزاۋات قاۋىنىن ۇزاق ۋاقىت ەگۋ بارىسىندا ولاردىڭ تۇرمىسىندا دا ”قاۋىن“ سەبەبىنەن وزگەرىستەر جارىققا شىقتى.
6 - ايدىڭ 18 - كۇنى تاڭەرتەڭ ءپايزاۋات اۋدانى جامباز اۋىلىنىڭ شاقا قىستاعىندا ءپايزاۋات قاۋىنىنىڭ حوش ءيىسى مۇرىندى جارادى. قىستاق تۇرعىنى ابدۇرەيىم ۇرايىم وتباسىنداعى ءبىر ءۇيلى جان قاۋىن اتىزىنا كەلىپ، پىسقان ءپايزاۋات قاۋىنىن تاڭداپ ءۇزىپ، ءۇش دوڭگەلەكتى ەلەكتروسيكلگە تيەدى.
الدىڭعى جولى اتىزعا كەلىپ، قاۋىن ۇزگەنى قاشان ەدى؟ 5 جىلدىڭ الدىندا ما، الدە 10 جىلدىڭ الدىندا ما؟ ابدۇرەيىمنىڭ ەسىندە قالماپتى. كىشكەنتايىنان اكەسىنە ىلەسىپ ءپايزاۋات قاۋىنىن ەگۋدى ۇيرەنگەن ونىڭ ەسىندە قالعانى، سول رەت ۇزاق جولدا تاسىعاندا ءپايزاۋات قاۋىنىنىڭ بۇزىلىپ كەتىپ، تىكەلەي زيانى 50 مىڭ يۋاننان اسىپ كەتكەننەن كەيىن، جارتى اي جابىرقاعان سوڭ ەندىگارى قاۋىن ەكپەۋگە، قاۋىن ساتپاۋعا بەكىنگەنى ەدى.
ايتسە دە، ابدۇرەيىم جونىنەن العاندا، ءپايزاۋات قاۋىنى ونىڭ ءومىرىنىڭ ءبىر بولەگىنە اينالعان، بۇدان ەرىكسىز ايرىلعان سوڭ، تۇرمىسىندا ەشقانداي ىنتا قالماي، كىرىسى دە ىقپالعا ۇشىراعان بولاتىن.
ءپايزاۋاتتىقتاردىڭ ءپايزاۋات قاۋىنىنا دەگەن قىزۋ سۇيىسپەنشىلىگى مەن تاباندىلىعىن ەشتەڭە مۇقالتا المايدى، شاقا قىستاعىنىڭ ءبىرىنشى شۋجيى چىن شيۋفىڭ باستان - اياق وسى ءبىر تۇيىنگە سەنەدى. ءساتى ءتۇسىپ قىستاقتا ەگىمشىلىك قۇرىلىمى رەتتەلدى، ابدۇرەيىمنىڭ حيكاياسىنان حاباردار بولعان چىن شيۋفىڭ ونى ”اتقا قونىپ“، قاۋىن ەگۋگە باستاماشى بولۋعا ۇسىنىس ەتۋدى ويلايدى.
جاقىنعى بىرنەشە جىلدا ءپايزاۋات قاۋىنىن ولشەمدەندىرىپ ەگۋ تەحنيكاسىنىڭ جالپىلاسۋى جانە بازاردىڭ ۇزدىكسىز كەڭەيۋىنە ىلەسە، ءپايزاۋات قاۋىنىن ەگۋ بىرتىندەپ كولەمدەنۋگە، شوعىرلىلانۋعا بەت الدى. ابدۇرەيىم ءبىر جاعىنان، ءوزىنىڭ ەگىمشىلىك تەحنيكاسىنىڭ ىلەسە الماۋىنان الاڭداسا، ەندى ءبىر جاعىنان، قاۋىننىڭ تاسۋ بارىسىندا بۇزىلىپ كەتكەنى ءالى دە كوكەيىندەگى شەشىلمەگەن تۇيىنشەك بولاتىن.
”تەحنيكانى ايتساق، سەنىڭ نەگىزىڭ بار، ءبىراز جوعارىلاتساق ماسەلە جوق شىعار، ال قاۋىن - قاربىزدى تاسىمالداۋعا كەلسەك، كۇندە ۇيىڭنەن شىقپاي، اۋدانىمىزدا جەمىس ونىمدەرىن تولايىم ساتۋ ساۋدا بازارى اشىلعانىنان حابارسىز قالعانسىڭ عوي؟“ چىن شيۋفىڭنىڭ ءبىر اۋىز ءسوزىن ەستىگەن سوڭ ابدۇرەيىم ەلەڭ ەتە قالدى.
2019 - جىلى 6 - ايدا شينجياڭداعى ەڭ ۇلكەن ءپايزاۋات قاۋىنىن ساۋدالاۋ ورتالىعى − شينجياڭ جەمىس ونىمدەرى (ءپايزاۋات) تولايىم ساتۋ ساۋدا بازارى ءپايزاۋات اۋدانىنىڭ عولتوعىراق قالاشىعىندا سالىنىپ ىسكە قوسىلدى، قويمادا ساقتاۋ، وڭدەۋ، جاس كۇيىندە ساقتاۋ، ساتۋ شوعىرلى ءبىر تۇلعالاندىرىلدى. جەلىدەگى دايىن زات ەلەكتروندى ساۋدا تۇعىرى + جەلىدەن تىس وندىرىلگەن جەرىندە ساتۋ، جيناۋ، جەتكىزۋ ورتالىعى سىندى جۇمىس جۇرگىزۋ ۇلگىسى وتكەندەگى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ءداستۇرلى ساتۋ ۇلگىسىن وزگەرتتى، ابدۇرەيىمنىڭ كوڭىلىندەگى تۇيىنشەكتى دە شەشتى.
بيىل جىل باسىندا تەحنيكتەردىڭ جەتەكشىلىگىندە ابدۇرەيىم شاعىن دوعاشا لاپاستا قوس قابات جارعاقپەن قاۋىن ەگۋدى ۇيرەندى. قوس قابات جارعاقپەن ەگىلەتىن قاۋىننىڭ جۇمىسى اۋرە بولعانىمەن، جالعىز جارعاقپەن اشىق جەردە ەگىلگەن قاۋىنعا قاراعاندا ءبىر جارىم اي ەرتە پىسادى، تەز ارادا كوپ اقشا تابۋعا بولادى، 3 مۋ جەردەن 10 مىڭ يۋان اينالاسىندا كىرىس كىرەدى، قاۋىن ەگۋ، كەدەيلىكتەن ارىلۋ ابدۇرەيىم جونىنەن كەزەك كۇتتىرمەيدى.
ابدۇرەيىم تولتىرا ءپايزاۋات قاۋىنى تيەلگەن ءۇش دوڭگەلەكتى ەلەكتروسيكلىن ءمىنىپ ساۋدا بازارىنا بارار جولدا توڭىرەكتەگى اۋىل - قالاشىقتاردىڭ جولدارىنداعى ”قاۋىن تاسيتىن قوسىندار“ دا ءارقايسى اۋىل - قىستاقتاردان ۇقساس ءبىر نىسانالى جەرگە قاراي زىمىراپ بارا جاتتى.
بيىل ءپايزاۋات اۋدانى 266 مىڭ مۋ جەرگە ءپايزاۋات قاۋىنىن ەگىپ، كەدەي وتباسىلارىنىڭ ءپايزاۋات قاۋىنىن ەككەن ءار مۋ جەرىنە 500 يۋان قوسىمشا قاراجات بەرۋ نەگىزىندە، شارۋالاردى ولشەمدەندىرىپ ەگۋگە باستاپ، باعىپ - باپتاۋدى كۇشەيتىپ، مۋ باسىندىق كىرىسىن 3000 يۋاننان اسىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى. سونىمەن بىرگە، جەرگىلىكتى ۇكىمەت تاعى بازارعا اماناتتاپ ساتىپ الۋ ءادىسى ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ باعاسىنىڭ سالىستىرمالى تۇردە ورنىقتى بولۋىنا كەپىلدىك ەتتى.
سول جەردىڭ وزىندە وسكەن ءپايزاۋات قاۋىنى كەدەيلىكتەن ارىلتۋ جولىنداعى ”التىن قاۋىنعا اينالدى“.
شينمەي اعاشىن ۇناتىپ قالدى
2005 - جىلى ءپايزاۋات اۋدانى تىڭنان جول اشىپ، شەتەلدەن فرانسي، ستەللەر، پەريزات سىندى 3 ءتۇرلى شينمەي سورتىن ەنگىزىپ، تالاي جىلدىق جەتىلدىرۋ، ەگۋ ارقىلى بۇل كۇندەرى سول جەردىڭ ەرەكشە ەگىمشىلىك كاسىبىندەگى ”سايگۇلىككە“ اينالدىرىپ، سانسىز شارۋالاردىڭ ”شينمەي اعاشىن“ ۇناتىپ قالۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
6 - ايدىڭ 17 - كۇنى تاڭ اتىسىمەن ءپايزاۋات اۋدانى جاڭاءمالى اۋىلى ءدوڭداۋاي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءاشىم سىدىق بەتى - قولىن جۋىپ بولعان سوڭ، اۋلاسىنىڭ ارت جاعىنداعى اتىزعا بارىپ، ءوسىپ كەلە جاتقان كوكشىل شينمەيگە كوز سالعان سوڭ بارىپ ءبىر كۇندىك ەڭبەگىن باستادى، ايتپەسە كوڭىلى جاي تاپپايدى.
”بۇرىن 10 كۇن، جارىم ايدا دا اتىز باسىنا بارماۋشى ەدى، قازىر كۇندە اتىزدان شىقپايدى“، - دەيدى قاسىندا تۇرعان ايەلى ازىلدەپ.
”ءبيداي مەن جۇگەرىنىڭ نەسىن كورەمىن، ماندىعان اقشا تابا المايمىن، ال شينمەي ۇقسامايدى، ۇيدەگى تەلەۆيزور، كىر جۋعىش دەگەندەردىڭ قايسىسىن سونىڭ ارقاسىندا ساتىپ المادىق؟“ ءسوز ارەدىگىندە ءاشىم مۇقياتتىلىقپەن شينمەي اعاشىنىڭ ارام ءشوبىن وتاپ، سۋ جىبەرىپ قويدى.
2017 - جىلى ءاشىم شينمەي ەگە باستادى، باسىم تۇسكەن كەزدەردە ءتۇن بويى كوز ىلمەيتىن − تەحنيكا جوق، تاجىريبە جوق، شينمەيدى جاقسى ەگە الماسا، كەدەيلىكتەن ارىلۋ قيىن عوي.
شارۋالاردىڭ ۋايىمىن كادرلار ابدەن بىلەدى. شارۋالاردىڭ شينمەيدى الاڭسىز ەگۋى ءۇشىن، ءپايزاۋات اۋدانى تەحنيكا، بازار سياقتى جاقتاردان جان - جاقتىلى قولداۋ كورسەتتى.
”ەگىمشىلىك ماماندارى جىلىنا الدەنەشە رەت كەلىپ ساباق سويلەيدى، تەحنيكتەر تاعى ۇنەمى اتىز باسىنا بارىپ ءبىزدىڭ بۇتاقتاردى شىرپۋىمىزعا، تىڭايتقىش بەرۋىمىزگە جەتەكشىلىك جاسايدى، پىسىعىراق بولساق، ءسوزسىز، جاقسىلاپ ەگە الامىز“، - دەيدى ءاشىم.
بىلتىر ءاشىم جەمىس بەرگەنىنە 3 جىل بولعان 9 مۋ جەردەگى شينمەيدى 140 مىڭ يۋانعا ساتتى. كەدەيلىكتەن ارىلعان ول قۋانعانىنان ءبىر جولدا ”كوپ دۇنيە ساتىپ الىپ“، ۇيىنە كوپتەگەن ەلەكتر جابدىقتارىن تولىقتاپ الدى. بيىل ول قالعان ەگىستىك جەرىنە دە تۇگەل شينمەي ەكتى.
ءاشىم سياقتى شينمەي ەگۋگە سۇيەنىپ كەدەيلىكتەن ارىلعان كەدەي وتباسىلارىنان ءدوڭداۋاي قىستاعىندا 179ى بار. ءپايزاۋات اۋدانىنداعى بيىل شايقاسى باسى - قاسىندا قاداعالاناتىن 71 اۋىر كەدەي قىستاقتىڭ ءبىرى رەتىندە، بۇكىل قىستاقتاعى 4139 مۋ ەگىستىك جەردەگى شينمەي ەگىلگەن جەر اۋدانى 3400 مۋعا جەتىپ، جەتەكشى كاسىپ سالاسىندىق باسىمدىعىن كورنەكتىلەندىردى.
”بىلتىر بۇكىل قىستاقتىڭ ادام باسىندىق تازا كىرىسىنىڭ ىشىندە شينمەيدەن كىرگەن كىرىس جارتىسىنان استامىن يەلەدى، بيىل ءبىز شينمەي كاسىپ سالاسىن ونان ارى ۇلعايتىپ ىستەيمىز، شينمەيدەن ۇزدىكسىز ونىمدىلىككە قول جەتكىزەمىز“، - دەدى ءدوڭداۋاي قىستاعىنىڭ ءبىرىنشى شۋجيى ياۋ چۇنجۇن.
بيىل ءپايزاۋات اۋدانى ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ جوسپارىن اتقارىپ، شينمەيدى تولىقتاپ ەگۋ سەرپىنىن ارتتىردى ءارى ”كاسىپورىن + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + كەدەي وتباسى“ ۇلگىسىن قولدانىپ، ادام باسىنا ءبىر مۋ شينمەي جەمىس باعى ولشەمى بويىنشا، ”ءپايزاۋات شينمەيى“ ايگىلى ماركاسىن كۇش سالا تۇلعالاپ، جەمىس، مانەرلەۋ كاسىبى، قوراپتاۋ كاسىبى، سالقىن ساقتاۋ قامباسىنىڭ دامۋىن جەتەكتەپ، ءوندىرۋ - ساتۋ، جىنتىكتەي مانەرلەۋ شوعىرلى ءبىر تۇلعالاندىرىلعان تىرەكتى كاسىپ سالاسىن بىرتىندەپ قالىپتاستىرىپ، كەدەي حالىقتىڭ سول جەردە، جاقىن ماڭدا جۇمىستانىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋىنا ءتىپتى دە ويداعىداي كومەكتەستى.
كوكونىستەردەن كىرىس تاپتى
ءپايزاۋات اۋدانى ”ءپايزاۋات قاۋىنى“ مەن ”ءپايزاۋات شينمەيى“ سىندى ەكى تىرەكتى كاسىپ سالاسىن ويداعىداي يگەرۋمەن بىرگە، تاعى امالىن تاۋىپ قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋلا شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىستەرىن ارتتىرۋىنا كومەكتەستى.
تەرىم اۋىلى باشتەرىم قىستاعى قالا ماڭىنداعى قىستاق، ادام باسىنا تۋرا كەلەتىن ەگىستىك جەر اۋدانى از، اۋىر كەدەي قىستاق. 2013 - جىلى ءپايزاۋات اۋدانى شينجياڭعا كومەكتەسۋ قاراجاتىنان ءبىر جولدا پايدالانىپ، قىستاققا شوعىرلى تۇردە تۇتاستىرىپ 356 دوعاشا لاپاس سالىپ، كەدەي بۇقارانىڭ كوكونىس ەگۋىنە بەردى.
بۇل كۇندەرى باشتەرىم قىستاعىنىڭ باسىندا تۇرىپ قاراساڭىز، ءاربىر ءۇيدىڭ دوعاشا لاپاستارى مەن اشىق جەردەگى كوكونىس جىلىجايىنىڭ ءبىر - بىرىنە تۇتاسىپ، كوز جەتكىسىز بولىپ كەتكەنىن كورەسىز.
قىستاق تۇرعىنى امۇت ءومار دوعاشا لاپاسىنان جاقىندا عانا ءبىر ماشينا كاپۋستا ساتىپ، 1800 يۋان كىرىس كىرگىزىپ، قايراتى تاسقىنداي ءتۇستى.
6 - ايدىڭ 19 - كۇنى ءدال تۇستە دوعاشا لاپاستان ىستىق لەپ ەسەدى، ايتسە دە امۇت ءباز - باياعىسىنداي قىزىل بۇرىشتىڭ ءوسۋ جاعدايىن كوڭىل قويا قاداعالاپ ءجۇر، كيىمدەرى شىلقىپ كەتىپتى. ”دوعاشا لاپاستى بوس قالدىرۋعا بولمايدى، ءبىر رەتكى كوكونىستەن ءونىم الىنعان سوڭ، تاعى ءبىر رەتكىسىن ەگۋ كەرەك“، - دەدى ول تەرىن سۇرتە ءجۇرىپ، 5 دوعاشا لاپاسقا جاقسىراق ەكسە، جىلدىق كىرىسى 10 مىڭ يۋانعا تايايدى ەكەن. كەدەيلىكتەن ارىلۋدا بيىل ول استە ”قاتاردان قالمايتىن“ كورىنەدى.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، كوكونىس ەگۋ ارقىلى جان باسىندىق كىرىستى 500 يۋان ارتتىرۋ سىندى نىسانانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، بىلتىر قىس، بيىل كوكتەمدە ءپايزاۋات اۋدانى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىسان قارجىسىن، شينجياڭعا كومەكتەسۋ قارجىسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ورنالاستىرىپ، كوكونىس مايساسى سورتى مەن مولشەرىن مولايتىپ جەتىلدىرىپ، اۋداندىق سورتتى مايسا جەتىلدىرۋ ورتالىعىنىڭ 21 كۇن نۇرى جىلىجايىنان پايدالانىپ، 17 ميلليون ءتۇپ كوكونىس مايساسىن جەتىلدىرىپ، ءارقايسى اۋىل - قالاشىق شارۋالارىنا تەگىن تاراتىپ بەرىپ، بۇكىل اۋدانداعى 19 مىڭ 66 ”كوكتەمدە ەرتە ەگىلەتىن“ دوعاشا لاپاس كوكونىستەرىن ەگۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋمەن بىرگە، بارلىق ءۇيدىڭ اۋلاسىندا كوكونىس ەگىلۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
جامباز اۋىلى قاراقاش قىستاعىنىڭ تۇرعىنى سابىر وشۇردىڭ اۋلاسىندا ءجۇزىم ساباقتارى اۋلادا سايا قالىپتاستىرىپتى. ءجۇزىم سورەسىنىڭ استىندا كوكونىس ەگەتىن اعاش ساندىقتار رەتتى ءتىزىلىپتى.
”بىلتىر قىزىل بۇرىش، قىزاناق، باكلاجان، اسقاباق ەكتىم، ءوزىمىز جەگەننەن تىس، تاعى 300 يۋانعا ساتتىم، بيىل ەگىمشىلىك اۋماعىن كەڭەيتسەم، جاقسى باعادا ساتا الامىن“، - دەدى سابىر كۇلە سويلەپ.
ءپايزاۋات اۋدانى اۋلا شارۋاشىلىعىن، ستەرەولدى ەگۋدى زور كۇشپەن دامىتىپ، اۋلادان پايدا تاۋىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جاڭا كوكونىس جەي الۋىنا مۇمكىندىك جاساۋمەن بىرگە، كىرىستى ارتتىرۋدىڭ تاعى ءبىر ارناسىن كوبەيتىپ، اۋلالاردى جاسىلداندىرىپ، كورىكتەندىرىپ، تۇرمىس ورتاسىن ءتىپتى دە جايلى ەتتى.
وسى ساتتە، ءپايزاۋات اۋدانىنىڭ جاسىل دالاسىندا بارلىق جەردەن ءونىم الۋمەن قاربالاس جۇرگەن ادامداردى كورۋگە بولادى. ولار جەرگە سۇيەنىپ كەدەيلىكتەن ارىلۋ ارماندارىنىڭ كوپ وتپەي - اق شىندىققا اينالاتىندىعىنا كامىل سەنەدى!
