شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى جاڭ جىلي، اقسۋ تىلشىلەر پۋنكتىنەن جاڭ جيڭ
11 - ايدىڭ 28 - كۇنى كەلپىن اۋدان قالاشىعىنىڭ ماڭىنا ورنالاسقان شينجياڭ ءالنۇر اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىن اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ءوندىرىس سەحىنان ءتىلشى جۋىپ كەپتىرىلگەن ءبيدايدىڭ اۆتوماتتى ۇن ءوندىرۋ لەنياسىندا تەز ارادا جوعارى ساپالى ۇنعا وڭدەلىپ شىققانىن كوردى.
”سەرىكتەستىك وندىرگەن ۇننىڭ ىشكى ءوڭىر بازارىندا بارعان سايىن قارسى الۋعا بولەنۋىن كەلپىن اۋدانىنىڭ تاماشا ەكولوگيالىق ورتاسىندا وندىرىلگەن ساپالى جاسىل، ورگانيكالى ءبيدايدان، سەرىكتەستىك تاپقىرلاعان تومەن جىلدامدىقتا، تومەن قىسىمدا، تومەن تەمپەراتۋرادا ۇنتاقتاۋ تەحنولوگياسى سياقتى وزىق ءوندىرىس تەحنيكاسىنان، سونداي - اق قالا، اۋىل اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسى الا كەلگەن جوعارى ساپالى سۋدان دا بولە قاراۋعا بولمايدى“، - دەدى شينجياڭ ءالنۇر اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىن اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگى ءوندىرىس ءبولىمىنىڭ جاۋاپتىسى ءالي مامۇت.
”بۇكىل اۋدان كولەمىندە ساپالى سۋ جوق“. بۇل وتكەن عاسىردىڭ 80 - جىلدارىندا سۋ يگىلىگى مينيسترلىگىنىڭ بۇكىل ەل سۋ بايلىعى قاينارىنا تەكسەرۋ جۇرگىزگەننەن كەيىن، كەلپىن اۋدانىنىڭ سۋ ساپاسى جونىندە جاساعان تۇجىرىمى ەدى. ونىمەن قوسا تابيعي شارت - جاعدايىنىڭ ناشارلىعى، كەدەي جان سانىنىڭ كوپتىگى سەبەپتى 1985 - جىلى بۇل اۋدان مەملەكەت دارەجەلى كەدەي اۋدان دەپ تۇراقتانىپ، 2017 - جىلى اۋىر كەدەي اۋدان قاتارىنا ەنگىزىلگەن.
ءىس جۇزىندە، 1995 - جىلدان باستاپ، كەلپىن اۋدانى 20 نەشە جىلعا سوزىلعان سۋ ساپاسىن جاقسارتۋ قىزمەتىن باستاعان بولاتىن، الايدا سۋ قاينارىندا سۋ مولشەرىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى، سۋ ساپاسىنىڭ ولشەمگە تولماۋى، سۋدى ءبىر جايلى ەتۋ قۇرىلعىسىنىڭ جۇمىس جۇرگىزۋ تالابى جوعارى بولۋى سەبەپتى اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىن تۇبىرىنەن شەشۋگە باستان - اياق امالسىز قالعان - دى. 2018 - جىلى 12 - ايدا كەلپىن اۋدانىنىڭ قالا، اۋىل اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسىنىڭ سالىنىپ بولۋىنا ءارى رەسمي ىسكە قوسىلعاندىعىنا بايلانىستى، بۇكىل اۋدانداعى ءار ۇلت بۇقاراسى ”سور سۋعا“ بۇكىلدەي قوش ايتىپ، ”ساپالى سۋ ءداۋىرىن“ باستادى.
حاۋىپسىز ”باقىت سۋىن“ ىشكەننەن كەيىن، كەلپىن بۇقاراسى سۋ تۇتىنۋ ماسەلەسىنەن ەندىگارى ۋايىمدامايتىن بولدى، بۇكىل اۋداننىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ اياق الىسى دا تەزدەپ، 2019 - جىلدىڭ سوڭىندا بۇكىل اۋدان جالپىلىق كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستادى.
ساپالى اۋىز سۋ كەلپىن اۋدانىنىڭ كاسىپ سالاسىن دامىتۋعا دا دەم بەردى. اۋىل شارۋاشىلىعىنا جۇمسالاتىن جەتكىلىكتى سۋ جانە حاۋىپسىز اۋىز سۋ قامتاماسىز ەتىلگەندىكتەن، كەلپىن ۇنى، كەلپىن سارى ورىگى، كەلپىن شامعۇرى سياقتى كاسىپ سالالارى ونان ارى زورايدى.
كەلپىن اۋدانى كايشۋان سويىس قويىن جەتىلدىرۋ شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە تويىنعان قويلار سۋ ىشۋدە. سۋدىڭ ساپاسى جاقسارىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ قورادا باعىلعان قويى بۇرىنعى نەشە جۇزدەن بۇگىنگى كۇندە 4000نان استامعا جەتتى.
”سۋ ساپاسى توتەنشە ماڭىزدى، سۋدىڭ ساپاسى قوي ەتىنىڭ ساپاسىن بەلگىلەيدى. قالىپتى جاعدايدا ءبىر قويعا نەمەسە ءبىر ەشكىگە كۇنىنە 5 ليتر اينالاسىندا سۋ قاجەت. باعىمشىلىق الاڭى اۆتوماتتى اۋىز سۋمەن قامداعان جاعدايدا قويدىڭ سۋعا قاجەتى ءتىپتى دە ارتادى. تازا سۋ بايلىعى بولعاندىقتان، سەلبەستىك كووپەراتيۆى قالىپتى جۇمىس جۇرگىزىپ، دامىپ، زورايا الدى“، - دەدى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ القا باستىعى ءابدۇمانان ءميجيت.
كاسىپ سالاسى گۇلدەنسە اۋىل - قىستاق گۇلدەنەدى، كاسىپ سالاسى گۇلدەنسە سان سالالى كاسىپ گۇلدەنەدى. كەلپىن اۋدانىنداعى ءبىرسىپىرا شەت، شالعاي كەدەي قىستاقتاردا قالا، اۋىل اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ”ومىرشەڭدىك قاينارىمەن“ قامدادى.
اچال قالاشىعىنىڭ شىلان قىستاعىندا قىستاق تۇرعىندارى قۇبىر سۋىمەن ءجۇزىم جۋىپ، اراق اشىتتى.
گەزلىك قالاشىعىنىڭ گەزلىك قىستاعىندا شامعۇر ەگۋ وتباسىلاردىڭ ءداستۇرى. سىلدىراعان سۋدىڭ نارىمەن شامعۇر قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ”بايۋ جەمىسىنە“ اينالدى.
......
قازىر ساپالى سۋ بايلىعى مەن جەتكىلىكتى كۇن نۇرىندا جەتىلدىرىلگەن جەرگىلىكتى ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى سەلبەستىك كووپەراتيۆى مەن مانەرلەۋ كاسىپورىندارىنا كىرگىزىلگەننەن كەيىن ۇستەمە قۇنى بارىنشا ارتتى.
